Bilyali, Post-4

Bilyali

Uzun düz bir tahtadan yapılan ve genellikle tekerlekleri için bilye kullanılan arabalardır. Karadeniz bölgesinde engebeli arazilerde bisikletin yerini almış eğlence araçlarıdır.

Genellikle tahtadan oluşan gözdenin altına uzun kalın tahta koyulup uçlarına bilye bağlanarak yapılan bir oyun aracıdır. Arka bilyeleri tutan tahta çubuk gövdeye birkaç çivi ile monte edilir; ön çubuk ise tek bir çivi ile monte edilerek her iki ucundan ip bağlanılarak direksiyon haline getirilir. Gövdenin her iki tarafına dikey olarak hareket edebilen tahtalar çakılır ve bunlar ile fren yapılır. Araçlar genellikle önlü arkalı olmak üzere iki kişilik olurlar ve birisi direksiyonu kontrol ederken diğeri fren fren, yol ve rakip üçlemesini kontrol eder.

İlk dönemlerde daha çok bilye kullanılarak yapılan bu araçlar daha sonraları arazi şartlarından dolayı el arabası ve bebek arabası tekerleri gibi daha seri malzemelerden yapılmaya başlandı. Farklı yörelerde farklı şekillerde de yapılan bu aletler çocuklar arasında birer prestij kaynağıdır, en gösterişli ve hızlı olan daima örnek alınır ve kopyalanır. Arazi şartlarına uygun hale getirilir ve yarışlarını düzenlenir.

Her zaman yarış ve eğlence için kullanılmazlar; pek çok kez çayı ve odun taşımak için büyüklerinde işini görür bu aletler. Dediğim gibi bu oyuncaklar daha çok bisiklet yerine kullanılırdı, günümüzde görmek pek mümkün olmuyor artık. Her dönemin eğlence anlayışı farklı oluyor; fukaralığın getirdiği bisiklet olmayışından mı yoksa aksiyon arayışı mı bu eğlenceyi ortaya çıkardı bilinmez ancak bisiklete binip bilyali kadar keyif alana rastlamadım. Eski dönemin Go-Cart anlayışı bu topraklardan çıkmış anlaşılan.